Een bezoek aan Oostenrijk – Infoshops, sociale centra en een jonge energieke beweging

Door Tommy Ryan

Op mijn reizen probeer ik tegenwoordig niet meer enkel de positie van de toerist in te nemen. De toerist die enkel als consument van de ene plek naar de andere trekt om te consumeren en vreemd is met zijn of haar context is naar mijn idee een typisch teken van de steeds verdergaande individualisering en een symptoom van de sociale en kapitalistische vervreemding in onze samenleving. Tegenwoordig zoek ik daarom kameraden op de plekken waar ik ben en probeer daar ook iets positiefs terug te brengen, de context te begrijpen, ideeën uit te wisselen en dit ook weer te delen met anderen.

Deze zomer ben ik in Salzburg (Oostenrijk) geweest. Daar heb ik eerder actieve vrienden ontmoet waar ik nu een aantal dagen verbleef. Zij hebben mij laten zien wat er op revolutionair vlak gebeurd in Salzburg en andere steden in Oostenrijk.

In Salzburg heb ik ad hoc een informatieavond gegeven over anarchisme in Nederland – waar we nu zijn en hoe we daar zijn gekomen – en heb ik deelgenomen aan acties tegen de 'Mars van de duizend kruizen'. Een mars van conservatieve christenen die zich kanten tegen abortus. De tegenacties hierbij stonden hierbij in het teken van de mogelijkheid van de vrouw zelf te kiezen of zij over wilt gaan tot de afbreuk van haar zwangerschap onder de titel 'Keep your morality out of my vagina'. Om de internationale samenwerking te stimuleren heb ik hierover ook een verslag geschreven dat te vinden is op Indymedia (https://www.indymedia.nl/node/6254).

In de gesprekken met de mensen in Salzburg hebben we het gehad over organisatie, de oorsprong van de huidige situatie van onze strijd en hoe we verder zouden kunnen. Zo spraken we over strategieën, sociale centra, samenwerking en de rol van subcultuur binnen de beweging en hoe dit beperkend kan werken. We spraken over antisemitisme in Oostenrijk en wereldwijd en de anti-Deutsche stroming die, net als in Duitsland, ook in Oostenrijk een prominente positie opeist binnen de links-radicale beweging. Deze uitwisselingen waren van grote waarde en hebben nieuwe verbanden gelegd voor de toekomst.

Een nieuw AZ in Linz

Op de een-na-laatste dag van mijn bezoek in Oostenrijk ben ik samen met een vriendin uit Salzburg naar Linz afgereisd - met de trein zo'n anderhalf uur reizen richting het Oosten. In Linz werd namelijk die dag een nieuw autonoom centrum geopend – AZ in de volksmond. In dit AZ moet uiteindelijk een ontmoetingsplek komen en een infoshop voor links-radicale politiek. Bij deze feestelijke opening heb ik een kort interview afgenomen:

Hoe lang speelt het idee al om een infoshop en/of AZ te beginnen?

De groep die het autonoom centrum heeft opgericht bestaat nu ongeveer 1,5 jaar. Op wekelijkse bijeenkomsten hebben we het idee ontwikkeld,hebben we gezocht naar locaties, geld geregeld en nog veel meer.

Wat is de reden dat jullie over zijn gegaan tot het opzetten van een nieuw AZ?

In Linz zijn er aan paar aantrekkelijke locaties voor de linkse beweging, maar geen hiervan bied werkelijk een goedkope onafhankelijke ruimte en is – zonder de dwang te consumeren – een plek voor politieke zelfstandigheid en eigenrichting voor het dagelijks leven. In deze plekken ligt de focus niet op politieke discussie en actie, het zijn meer sociale en culturele plekken. We misten een ruimte die echt een onderdeel is van een politieke infrastructuur en niet “enkel” een concertruimte welke populair is onder linkse activisten. Het AZ is bedoeld als een plek die veel toegankelijker is en gemakkelijk te gebruiken is voor verschillende doelen. We hebben dit doel gecombineerd met een info-shop. Iets wat we erg miste in Linz omdat deze in 2011 gesloten werd.

Kunnen jullie iets meer vertellen over het proces van het komen tot deze plek?

Een aantal mensen, welke betrokken waren bij de oprichting van het AZ, zijn ook betrokken geweest bij een kraakpand afgelopen jaar. Maar dit was een losstaand project, niet echt verbonden aan het AZ. Het AZ project liep al langer en begon al voordat dit pand gekraakt werd.

De zoektocht naar een geschikte ruimte koste ons veel tijd. Het was er lastig, vooral omdat het gebied waar we op mikte klein en duur is. Wat we zeker wilde was een plaats in het stadscentrum. Maar het centrum van Linz vooral bestaat uit een compacte lange winkelstraat – de rest, een of twee blokken verder, is al niet echt centraal meer in de structuur van de stad. Buiten dit probleem was er nog dat een aantal eigenaren bang waren voor ons 'ontypische' project en idee.

Uiteindelijk hebben we een ruimte gevonden, helemaal aan de buitengrens van het gebied waar we op hadden gehoopt. We kunnen de huur betalen en de eigenaar lijkt OK te zijn met ons project. Van binnen is het OK – we hebben onze VOKU (Volxkueche – lees volkskeuken) en infoshop er in kunnen integreren. Helaas geld dat niet voor onze 'bike-kitchen' (de fietsenwerkplaats) waar de ruimte te klein voor is. Hoe graag we die ook er bij wilde betrekken.

Kunnen jullie nog iets vertellen over de locatie waar jullie nu zitten en hoe je jezelf hier ziet?

We zitten nu meer in de buurt van het commerciële centrum. Een hele andere plek dan het kraakproject waar we het eerder over hadden. Het is niet ideaal. In zo'n omgeving 'aard' je veel minder en de omgeving van heeft veel minden affiniteit met ons. Maar veel jongeren komen nu denken we wel sneller hier langs dan als we in een wijk zouden zitten.

Wat dat betreft heeft het kraken veel laten zien over het veranderen van de stad en dit is ook zeker iets waar we in de toekomst mee bezig willen. Door de toenemende gentrification¹ bijvboorbeeld ter discussie te stellen.

Wat zijn de doelen van jullie infoshop?

Het maken van een plek voor iedereen, vrij van discriminatie, zonder consumeerdwang en ruimte voor het ontwikkelen en bedrijven van radicale politiek. Onder andere door ruimte te bieden aan groepen om samen te komen. Maar ook voor lezingen, filmavonden en sociale activiteiten.

Hiermee willen we ook proberen weer de beweging te verbinden en er gaan nu ook al stemmen op dat hieruit een nieuwe Antifascistische groep gaat ontstaan.

Is er een bepaald frame voor jullie wat betreft radicale politiek? Zijn er groepen wel of niet welkom? Hoe werken jullie als AZ zelf?

We noemen onszelf radicaal en buitenparlementair links. Een van onze doelen is de emancipatie van mensen en we hebben een non-hiërarchische samenleving in gedachte. Maar we hebben geen gesloten ideologie. Belangrijk is voor ons dat we werken aan een plek waar mensen zich zo vrij als mogelijk voelen om hiërarchie te bestrijden. Dit gaat samen met de strijd tegen seksisme en homofobie. Andere plekken bieden dit niet.

Waarom ik het vroeg was omdat ik zag dat de eerste activiteit plaats zal vinden van de jeugdorganisatie van die Grünen is. Die Grünen zijn misschien 'links' maar zeker ook parlementair, in ons eigen sociale centra zijn politieke partijen meestal niet welkom. Het lijkt mij nogal tegenstrijdig met jullie eigen doelen. Kan je me uitleggen hoe jullie tot deze keuze zijn gekomen?

Als eerste wil ik zeggen dat – in het bijzonder deze activiteit – bij ons intern inderdaad tot veel discussie heeft geleid. Een discussie die nog niet over is. Er zit inderdaad een contradictie in: aan de ene kant willen het AZ aan alle links-politieke groepen bieden. Aan de andere kant willen we het concept van partij-structuren vermeiden2. En om eerlijk te zijn zijn we het niet allemaal eens dat we politieke partijen moeten vermeiden. Waar we het wel over eens zijn is dat we het AZ niet aan politieke partijen willen aanbieden en ook hebben ze hier zelf nog niet om gevraagd.

Wat betreft de groen-alternatieve jeugd-organisatie (waar je vraag over ging) is het zo dat zij zelf niet zozeer een partij is maar een pre-organisatie van de Groenen was. Sommigen van de AZ-groep waren of zijn nog steeds binnen deze jeugd-organisatie actief. Onze compromis op het moment is dat voor het publiek, bijvoorbeeld op flyers etc, het zeker wel als een samenwerking naar buiten komt, maar alleen qua ruimteverschaffing. In het algemeen is het geen slecht ding om de groen-alternatieve organisatie naar projecten te halen die niets met partij-politiek te maken hebben.

_{2Die volgens mij inherent hiërarchisch zijn en/of een hiërarchische vorm van organisatie van de samenleving voorstaan – Noot van de interviewer en vertaler}

Ik wil graag de mensen in Salzburg bedanken voor hun gastvrijheid en vurigheid en ook de mensen in Linz voor hun inspirerende initiatief en gedrevenheid. Wel heb ik voor mezelf mijn bedenkingen bij een aantal keuzes – specifiek die tot het toelaten van politieke partijen. Deze hebben naar mijn mening genoeg financiële en publieke middelen om in de openbaarheid te treden. Maar ik denk door hierover met elkaar kritisch te discussiëren we ver kunnen komen.

Voor meer info over AZ-Linz en Salzburg of contact zie:

Autonoom Centrum Linz

Freistädter Straße 3
A 4040 Linz, Oostenrijk
az-linz@servus.at
az-linz.servus.at

Autonoom Centrum Salzburg – Sub

Müllnerhauptstraße 11b
5020 Salzburg , Oostenrijk
http://subsalzburg.blogsport.eu

Infoshop Salzburg

Lasserstraße 26
5020 Salzburg, Oostenrijk
https://infoladensalzburg.wordpress.com